Orville Wright ve Wilbur
Wright
Wright Kardeşler, ilk motorlu uçağı yapan ünlü kardeşlerdir. Wilbur
Wright 1867 yılında doğmuş, 1912 yılında ölmüştür. Kardeşi Orville Wright ise
1871 yılında doğmuş, 1948 yılında ölmüştür.
Ohio, Daytonlu iki bisiklet ustası olan Wilbur ve Orville Wright, 1899'da
kuşların nasıl uçtukları hakkında kendilerine ipucu verebilecek her şeyi
sistemli bir şekilde incelemeye başladılar. Bilimsel eserlerde ve eski
insanların deneyimleri arasında kendi işlerine yarayacak hiçbir şey olmadığını
kısa sürede anlayan Wright kardeşler sadece Berlin yakınlarındaki bir tepe
üstünden planörle uçuş denemeleri yapan ve bu konuda çok dikkatli notlar tutan
Alman mühendisi Otto Lilienthal'in çalışmaları vardı.
Lilienthal kuşların uçmalarını çok yakından incelediği için planörünün bir kuşu
andırmasına fazla şaşmamak gerekir. Fakat o içlerinde ünlü ressam Leonardo Da
Vinci'nin de olduğu birçoklarını cezbeden tuzağa, yani kuş uçuşunu temsil eden
kanat çırpma olayının cazibesine kapılmadı. Lilienthal uçabilecek bir uçağın
havayla temas halinde olan sabit bir kanadı olması gerektiğini gösterdi.
Kararlı bir uçuşu gerçekleştirebilmek için gerekli kontrol sadece onun
söylediği böyle bir kanat tarafından sağlanabilirdi ve bu konuda Wright
kardeşler de onunla uyuşuyordu.
Wilbur ve Orville Wright bilimsel öğrenim görmemişler, liseden sonra yüksek bir
okula gitmemişlerdi. Fakat uçma alanındaki çalışmalarını ilerletirken kendi
bilimsel yönlerini de model uçaklar, uçurtmalar, insan taşıyan planörler ile
yaptıkları yüzlerce deney sayesinde bu konuda bilimsel bir eser hazırlayacak
kadar ilerlettiler. Hatta hazırladıkları 200'den çok farklı tipteki kanatları
denemek için bir rüzgar tüneli dahi yaptılar. Wright kardeşlerin 17 Aralık
1903'te North Carolina'da Orville'in kontrolünde havalanan ilk uçağı
aerodinamik ses teorisine bağlı kalınarak yapılmıştı.
Bu uçak iki pervaneliydi. Pilotla birlikte ağırlığı 335 kg.dı. Bu uçuşun beş
tane görgü şahidi vardır. Orville birinci denemede 12 saniye uçtu. Ve sadece 37
metre mesafe katetti. O günkü son denemesinde ise, bu süre 59 saniyeye çıkmıştı
ve 280 metrelik bir mesafeye uçmuştu. Daha sonra uçaklarını geliştirdiler ve
1904 yılında uçağa havada dönüşler yaptırarak, geri dönmek suretiyle
kalktıkları noktaya inmeyi başardılar.
Wright kardeşler, iyi bir uçak tasarımında kanadın ani esen şiddetli
rüzgarların zararlı etkisiyle sert havanın aşağı ve yukarı çekici etkisine
karşın pilotun düzeltmesiyle kanadın daha uygun bir vaziyet almasını sağlayan
bir mekanizma bulunması gerektiğini anladılar. Kuşları gözleyerek sert
havalarda uçuş düzeylerini korumak için kanat uçlarını nasıl büktüklerini not
aldılar. Kanat bükmeyi planörlerinin kanatlarının uçaklarını bir mekanizma
yardımıyla eğerek taklit ettiler. Deneylerinden bunun işe yarayacağını tahmin
etmişlerdir. Gerçekten de işe yaramıştır. Kanat eğmenin uçuş aerodinamiğini
nasıl etkilediğini doğru bir şekilde tahmin ettiler ve anladılar.
Wright Kardeşler artık uçabilen bir uçak yaratmışlardı ama onu nasıl
uçuracaklarını bilmiyorlardı. Bunu onlara gösterebilecek ne bir kitap ne de bir
öğretmen vardı. Yavaş yavaş ve metotlu bir şekilde uçakla dönüş yapabileceklerinden
çok zaman önce emin olmuşlardı. Daha ilk denemelerinde uçak tam bir daire
dönüşünü kolaylıkla tamamlayarak havalandıkları noktanın yanına indi. Uçak
dizaynı, diğerleri Wright kardeşlerinin seviyesine gelinceye kadar bir süre
olduğu yerde saydı. Pilotun kanadın üzerine yatık bir şekilde durmaktan
kurtarıp oturmasını sağlayacak bir yer yapılması gibi zorunlu bir takım şeyler
gerekiyordu. Wright kardeşler pilotun oturabildiği bir uçak dizaynı
hazırladılar. Ayrıca bir de iniş takımı yaparak kendilerini ilk uçuşlarında
yanlarında taşıdıkları tekerlekli kriko ve monoraydan kurtardılar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder