TÜRKİYE’DE TOPRAK EROZYONU VE KORUNMA YOLLARI

Toprak örtüsünün dış güçler tarafından aşındırılarak taşınması olayına erozyon (Toprak süpürülmesi) denir. Kurak bölgelerde ve bitki örtüsünden yoksun arazilerde hem rüzgar, hem de akarsu erozyonu çok fazla görülür. Erozyon verimli tarım alanlarının daralmasına ve baraj göllerinin dolmasına yol açar. Bu nedenle zararlıdır. Erozyonu artıran etkenler şunlardır:

Yağışların fazla ve düzensiz olması, eğimin fazla olması, gevşek dokulu toprakların yaygın olması, toprağın aşırı işlenmesi, meralarda aşırı otlatmanın yapılması, toprağın eğim yönünde işlenmesi, nadas uygulamasının yaygın olması, orman yangınları, ani su taşkınları ve yamaçlarda sık sık heyelanların olması.

Yeryüzünde her yıl 20 milyar tondan fazla toprak deniz ve göllere taşınmaktadır. Bunun yaklaşık 500 milyon tondan fazlası Türkiye topraklarıdır. Bu durum ülkemizde toprak erozyonunun şiddetli olduğunun göstergesidir.

Doğu Anadolu’nun güney ve batı kesimleri, Toroslar, Karadeniz dağları, İç Anadolu’nun doğu kesimi, İç Batı Anadolu ve Kıyı Ege’nin dağlık kesimleri şiddetli erozyona maruz kalmaktadır. İç Anadolu’da Karapınar çevresi ile Güneydoğu Anadolu’da da rüzgar erozyonu etkili olmaktadır. Erozyonu önlemek ve zararlarından korunmak için yapılması gereken çalışmalar şunlardır:

-         Mevcut bitki örtüsü korunmalıdır.

-         Bitki örtüsünden yoksun alanlar ağaçlandırılmalıdır.

-         Hızlı ve kontrolsüz akan akarsuların yatakları ıslah edilmelidir.

-         Eğimli arazilere sekiler (taraçalar) yapılmalıdır.

-         Tarım alanları eğim yönünde işlenmemelidir.

-         Baraj göllerinin yamaçları ağaçlandırılmalıdır.

-         Eğimli arazilerdeki tarım ürünleri nöbetleşe ekilmelidir. Böylece arazinin boş kalması önlenir.

-         Anız örtüsü yakılmamalıdır.

-         Ahır hayvancılığı yaygınlaştırılmalı, meralarda aşırı otlatma engellenmelidir.

-         Usulsüz tarla açılması engellenmelidir.

-         Nadas uygulaması azaltılmalıdır.

-         Erozyonun zararları ve önlenmesi konusunda halk eğitilmelidir.