Birinci Dünya Savaşı sırasında İtilaf Devletleri arasında yapılan gizli antlaşmaları Rusya’daki Bolşevikler dünya kamuoyuna duyurdular. Bu nedenle gizli antlaşmaların uygulanması zorlaştı. Rusya’nın savaştan çekilmesinden sonra paylaşım planları değişikliğe uğramış, İtilaf Devletleri Rusya’ya bırakılan yerlerden Boğazlarda ortak yönetim kurmayı, Doğu Anadolu’yu parçalayıp buralarda yeni devletler kurmayı ve Ermenilere toprak vermeyi kararlaştırmışlardır.
WİLSON İLKELERİ
ABD Başkanı Wilson Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra yapılacak antlaşmaların esaslarını belirlemek ve dünya barışını korumak amacıyla 8 Ocak 1918’de 14 maddelik bir program yayınladı. ABD’nin desteğine muhtaç olan İngiltere ve Fransa bu ilkeleri mecburen kabul ettiler. Wilson İlkeleri şunlardır:
- Uluslararası antlaşmalar açık yapılacaktır.
- Uluslararası ekonomik engeller kaldırılacaktır.
- Ülkeler silahlanmayı bırakacaklar ve silahlanmanın iç güvenlik seviyesine indirilmesi konusunda birbirine garanti vereceklerdir.
- Büyük ve küçük ulusların siyasal bağımsızlıklarının ve toprak bütünlüklerinin karşılıklı güvenliğinin garanti altına alınabilmesi için Milletler Cemiyeti (Cemiyet-i Akvam) kurulacaktır.
- Galip devletler mağlup devletlerden toprak ve savaş tazminatı alamayacaktır.
- Osmanlı İmparatorluğu’nda Türklerin oturdukları bölgelerin bağımsızlığı sağlanacak, Türk egemenliği altında yaşayan diğer uluslara da kendilerini yönetme hakkı verilecek, Boğazlar, bütün devletlerin gemilerine açık olacak ve bu durum milletlerarası garantiye sahip olacaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder